Peter Klaver geroepen voor zieke Belgische olifant!
In het Pakawi Park in Olmen, België, ongeveer 50 km onder Eindhoven, is de Afrikaanse olifant Jenny ernstig ziek. Ze is 40 jaar oud en verblijft sinds 2011 in het park.
Eind december merken de olifantenverzorgers op dat Jenny sinds drie dagen moeite heeft met slik- ken. Ze kan geen voedsel en water meer binnen houden. De eigen dierenarts vindt het meteen een alarmerende situatie, waar een ervaren olifantendierenarts bij moet komen. Peter Klaver is senior-adviseur van deze dierentuin en wordt voor bijzondere gevallen ingeschakeld.
Op maandag rond elf uur gaat bij Peter de telefoon en heeft de chef-dierverzorging aan de lijn. “Kan je zo snel mogelijk komen en wees op alles voorbereid. Het gaat slecht met onze olifant Jenny.” Ik vraag hem een paar filmpjes op te sturen om de ernst van de situatie alvast te kunnen beoordelen. Ik zie dat de olifant al het drinkwater en zijn eten weer uitbraakt. Ze is er slecht aan toe, mager en heeft ook een sterk ingevallen buik. Dit geeft bij mij meteen een “niet-plus-gevoel”!
Met enige moeite de afspraken van de middag in de dierenkliniek in Dodewaard afgezegd. Snel de medicatie verzameld voor een staande narcose, middelen tegen koliek en meerdere maten slok- darmsondes mee. Collega dierenarts Xanja gevraagd om mee te gaan en ook een deel van het 1,5 uur durende traject te rijden.
In de auto heb ik nog even snel rondgebeld met diverse ervaren dierentuidierenartsen of zij dit beeld bij een olifant herkennen. Helaas heeft niemand er ervaring mee. Maar in de literatuur zijn er wel een paar gevallen beschreven, meestal met dodelijke afloop. Geen goede start van deze trip!
Aangekomen zien we dat Jenny in slechte toe- stand is, ingevallen buik, uitgedroogd. Ze pro- beert wat hooi te eten, maar dat komt er weer uit. Alles wijst op een blokkade in de slokdarm, die al een dag of drie aan de gang is.
Met de blaaspijp twee pijltjes ingeblazen voor een “staande sedatie”. De olifant is dan suf, maar valt hopelijk niet om. Na ruim een half uur is ze goed te benaderen en proberen we een soort dikke tuinslang naar binnen te duwen tussen de kiezen door. Dit lijkt simpel, maar de gespierde tong, de enorme kiezen en de spieren in de keel werken dit heftig tegen, ondanks dat ze behoor- lijk suf is. De slang loopt vast of komt in een krul weer naar buiten. Dan is er iemand die een camera in een dunnere slang aanbrengt, waardoor we ook beeld krijgen in de keel. Ook deze dunne slang doordrukken in de slokdarm lukt ons niet. Na drie uur proberen geven we het op. Eerst nog even 60 liter lauw water met een slang in het rectum aanbrengen om de uitdroging tegen te gaan. Daarna geef ik de tegeninjectie, waar de olifant weer wat wakkerder van wordt.
Na een overleg met het management en dierverzorgers besluiten we morgen alles beter voor te bereiden en dan weer te proberen!
We maken een lijst wat we allemaal nodig heb- ben. Onder andere een mondsperder om beter in de bek en keel te kunnen komen. De technische dienst van de dierentuin gaat er meteen een maken naar een voorbeeld op internet en ik ga er een halen in Ouwehands dierenpark. Er wordt een betere camera geregeld met een slang, zoals die gebruikt worden om verstopte riolen te inspecteren.
De volgend dag zijn Xanja en ik weer terug met een meter grote mondsperder van rond de 25 kg. Ik overleg onderweg in de auto via mail – app – telefoon met andere dierenartsen, zoals olifanten-specialist Willem Schaftenaar, voormalig dieren- arts van Blijdorp. Maar we krijgen ook internationale adviezen van onder andere het olifantenstamboek van Europa.
De tweede dag zijn we er tegen 12 uur. Jenny is rustiger dan gisteren. Gaat snel achteruit en laat zich de narcose met de hand inspuiten! Geen goed teken!
We herhalen de procedure als ze suf is. Met een slang proberen de slokdarm in te komen om de verstopping daar op te heffen. Maar we komen er niet in. Ik ga met mijn hand de bek in tot mijn oksel naar binnen diep in de keel tussen de kiezen door, niet zo comfortabel. Daar kom ik wel in de luchtlijp, een soort enorme stofzuigerslang, maar de slokdarm komt ik niet in. Als ik druk met mijn vuist bij de ingang van de slokdarm, regeert de olifant met flinke pijn.
Na een uur proberen wordt Jenny zwakker en zakt door de benen. We proberen het opnieuw als ze ligt, maar het lijkt of de slokdarm helemaal ver- stopt zit. Nog 2 uur proberen zijn we allemaal uit-
geput. Iedereen is moe en verslagen. We houden een soort rondetafel-overleg, maar de verzorgers voelen het al aankomen. We gaan afscheid nemen van Jenny, die naast deze problemen ook al jaren artrose heeft en met zware pijnstillers door het leven gaat!
Er vloeien veel tranen. Ik maak nog even een rond langs iedereen of hij / zij nog wat wil zeggen en dan geef ik aan dat ik haar laat inslapen. Sommigen lopen weg, anderen slaan hun ogen neer en zoeken troost bij elkaar.
Met een paar flinke spuiten wordt de blauwe – en dodelijke- vloeistof in het bloedvat in het oor in- gespoten en zakt Jenny binnen 10 minuten weg. Dit is het beste voor haar om verdere pijn en on- gemak te voorkomen.
Nawoord:
Er wordt de volgende dag sectie gedaan op Jenny. Haar hele slokdarm is van de keel tot aan de maagingang verstopt met een stevige inhoud van een mix van hooi en ander voedsel. ( zie foto) Hier was geen redden aan geweest. De oorzaak hiervan is niet te achterhalen.
=======================================================================
Peter is vaste gast bij NPO Radio. Hier kunt u het verhaal over de olifant terugluisteren:
https://www.nporadio1.nl/fragmenten/langs-de-lijn-en-omstreken/26550517-c40b-4ab2-b6de- ca153f878a5a/2022-12-22-dierenarts-peter-klaver-behandelde-afgelopen-week-een-zieke-olifant