Leeuwinnen Onvruchtbaar Maken in Uganda: Een Unieke Missie
Recentelijk werd ik benaderd met een bijzonder verzoek: een oplossing vinden om de voortplanting van leeuwen in Uganda te stoppen. De be- trokken dieren zijn vaak halfbroer en halfzus, wat de noodzaak voor een gecontroleerde aanpak vergroot. Met onze ervaring in anticonceptie bij diverse dieren, zoals herten en servals, was ik direct geïnteresseerd in deze uitdaging.
Samenstelling van het Team
Samen met een team van vier gespecialiseerde dierenartsen reisden we af naar een safaripark nabij Kampala, de hoofdstad van Uganda. Ons doel: acht jonge leeuwinnen onvruchtbaar maken om inteelt te voorkomen. Mijn specialiteit ligt samen met dierenarts Tom in het verdoven van exotische dieren met een blaaspijp. Zodra de leeuwinnen in slaap zijn gebracht, worden ze naar de kliniek in het perk vervoerd, waar ze op de operatietafel worden voorbereid.
Dierenartsen Michel en Bert van Dierenkliniek Westland nemen vervolgens het roer over. Met behulp van een soort holle naald wordt de buik van de leeuwinnen opgeblazen met lucht, waarna met kleine tangetjes de eileiders aan beide zijden 
worden weggebrand. Deze procedure wordt nauwlettend gevolgd via de camera. Het resultaat: de leeuwinnen blijven qua gedrag en gezondheid onveranderd, ze worden nog steeds krols en seksueel actief, maar krijgen geen jongen meer. Zo behouden ze hun natuurlijke gedrag zoveel mogelijk.
Waarom deze ingreep?
In het safaripark leeft één mannetjesleeuw met drie vrouwtjes, wat heeft geleid tot een groot aantal nakomelingen die familie van elkaar zijn. Het fokken gaat zo goed dat de eigenaar heeft besloten om een aantal jonge leeuwinnen onvruchtbaar te maken om inteelt te voorkomen. Hierdoor blijft de genetische diversiteit binnen de groep behouden en wordt de gezondheid van toekomstige generaties gewaarborgd. 
Ons team werd speciaal gevraagd voor deze operaties omdat Nederlandse bezoekers van het park hadden verteld over onze expertise en ervaring met uitdagende veterinaire ingrepen. Voor de kijkoperatie, een techniek die oorspronkelijk uit humane ziekenhuizen komt, hadden we zeer dure en kwetsbare apparatuur bij ons, met een totale waarde van bijna 50.000 euro. Deze techniek wordt door Nederlandse dierenartsen vaak bij honden en katten uitgevoerd, waardoor ze zeer bedreven zijn in deze operaties.
Tijdens de ingrepen keek een lokale dierenarts mee, die onder de indruk was van onze militaire precisie. Zij leerde veel van onze aanpak en heeft de ambitie om binnenkort naar Europa te komen om haar vaardigheden verder te ontwikkelen.
Hoewel de techniek nog relatief nieuw is in de diergeneeskunde, bieden we met ons werk waardevolle educatie en laten we zien hoe deze operaties worden uitgevoerd. 
Naast de sterilisaties hebben we ook nog even een rotte tand getrokken bij een volwassen leeuw. Hiervoor hebben we ter plekke beitels gekocht bij een lokale gereedschapswinkel, omdat we geen geschikt instrumentarium bij ons hadden.
Kunnen deze leeuwen niet in het wild worden uitgezet?
Herintroductie in de natuur is een complex proces. In Uganda wordt veel gestroopt en gejaagd, waardoor de veiligheid van de dieren niet gegarandeerd kan worden. Daarom blijven de leeuwen voorlopig in het safaripark, waar ze beschermd zijn en goed worden verzorgd.
Deze missie was een unieke kans om onze kennis en vaardigheden in te zetten voor het behoud van deze majestueuze dieren en bij te dragen aan de gezondheid van hun populatie in Uganda.
Peter Klaver, dierenarts exoten en wildlife Dierenkliniek Klaver4dieren, Dodewaard