In de Gloria….. aardappels
De aardappel is in de ogen van veel mensen een
typische Nederlandse groente. Enerzijds als gewas
voor de akkerbouw, maar vooral als onderdeel van
de warme maaltijd. Wie gebruikt niet de uitspraak:
aardappels met vlees en groenten, of te wel, piepers met bloemkool en gehaktbal.
De voorloper van onze aardappel werd als in de
2e eeuw geteeld in Peru en Chili. Pas ten tijde van
de ontdekkingsreizigers kwam die naar Europa. Het
duurde nog lang voordat de aardappel als voedsel
geaccepteerd werd. Al eeuwen lang en nu nog
steeds, wordt de aardappel verder door ontwikkeld.
Eind 1800 was er een Groninger die een aardappel
ontwikkelde die van “Eigen heim” (eigen grond)
was, zo komt de Eigenheimer aan zijn naam.
Een andere kweker was ook docent aan een tuinen landbouwschool. Hij vernoemde een aardappel
naar zijn lievelingsleerlinge Bintje Jansma, vandaar
de naam Bintje.
Als je in het buitengebied rondrijd zie je hele velden met aardappelen. Dit zijn consumptie aardappelen of zetmeelaardappelen. Soms met mooie
witte of roze bloemen. Prachtig op ruggen. En de
nazomer of herfst worden ze gerooid met grote
machines. Deze worden dan afgevoerd naar de verwerkingsfabrieken. Kan dat niet meteen dan worden ze opgeslagen en afgedekt, zodat ze in de
winter naar de fabriek kunnen.
Na het rooien zie ik wel eens mensen met tassen
de velden op gaan om nog wat te rapen. Lieve
mensen doe het niet en zeker niet ongevraagd,
want je steelt van de akkerbouwer, die ook hard
moet werken voor zijn centjes.
En als je pech hebt, overkomt je hetzelfde als mijn
ouders. Hun tuin grenst aan landbouwgrond, waar
voor het eerst aardappelen op geteeld werd. Op
een gegeven moment waren de aardappels van
mijn ouders op en ze hadden geen tijd om boodschappen te doen. Ze hebben stiekem een plant
gerooid en de aardappels geschild. Bij het koken
duurde het heel lang voor de aardappels gaar
waren en ze waren “niet te eten” aldus mijn moeder. Ach zelfs op hun leeftijd leren ze nog.
Zelf aardappelen telen is niet moeilijk.
Belangrijk is dat op de plek waar je de aardappels
wil gaan poten, al jaren geen aardappelen of tomaten hebben gestaan. De zogenoemde wisselteelt.
Zorg dat je grond goed bewerkt zodat die wat
luchtig is en vocht vasthoudt. Kijk naar de grootte
van plek in de moestuin en bereken hoeveel aardappels je nodig hebt. De aardappels moet je ca 40
cm uit elkaar poten en ga je met ruggen (langwerpige ophoging) werken, dan is de afstand tussen
de ruggen ca 60 cm.
Maak een keuze uit de diverse soorten aardappelen. Je hebt vroege, middel en late soorten. Sommige doen het goed op kleigrond en andere niet.
En de smaak is natuurlijk ook belangrijk.
Leg de pootaardappelen in een schuur uit elkaar
en laat ze uitlopen. De bodem van een eierdoos is
hier perfect voor. Na een paar weken heb je uitlopers van ca 5 cm. Maak in de moestuin een rug
en maak hierin om de ca. 40 cm een gat. Plaats
hierin de aardappel met de uitlopers naar boven.
Dek het goed af met wat grond.
Zodra de plantjes ca 20 cm groot zijn, hark je wat
extra grond op de rug, aanaarden wordt dat ook
wel genoemd. Dit doe je nog een keer als de plant
nog groter is. Zo zorg je dat de uiteindelijke aardappel onder de grond blijft. Groene aardappelen
zijn nl. giftig. Na ruim 3 maanden kun je de eerste
aardappelen oogsten. Steek met een riek ruim
onder de plant en haal de aardappelen naar boven.
Even goed wassen en eten maar. Als ze zo vers zijn
ga ik ze echt niet schrappen.
Heb je een paar aardappelen over experimenteer
dan eens door ze in een zak (pot)grond te doen. Of
in een hele grote pot. Zorg wel dat ze regelmatig
water krijgen en dat de aardappelen goed bedenkt
zijn met grond. Om de voorkomen dat evt. kiemen
van aardappelziekte zicht verspreiden zou ik deze
potgrond niet meer in de tuin gebruiken.
De grond in onze moestuin is redelijk zware klei.
Daarnaast zijn we op basis van ervaring afgestapt
van de ruggen. Als de planten klein zijn schoffelen
we het onkruid weg. En door het werken op ruggen is dat een stuk lastiger. Dus wij doen het iets
anders. We spitten stroken kleigrond wat los.
Maken hierin een kuiltje en doen de poot aardappel daarin. Hebben we het vermoeden dat een
aardappel boven de grond komt, dan doen we er
wat grond op. Ons streven is om eind maart de
aardappelen te poten. Na ca 100 dagen oogsten
we de eerste aardappelen. We oogsten naar behoefte en pas eind augustus halen we het veld
leeg. De aardappelen doen we in een jute zakt in
een krat. En zetten het in een donkere hoek in de
schuur weg.
En nu snel naar Zetten om mijn favoriete pootaardappel Gloria te kopen. Misschien hebben ze ook
zaad of planten van eeuwigmoes want dat heb ik
nog steeds niet. Hopelijk wordt ik niet verder afgeleid door andere leuke of lekkere tuinplanten.
Ina (moes)tuiniert